Bergen op Zoom is reeds in de 13e eeuw ontstaan. Al vrij snel zijn drie kernen te onderscheiden, die de latere stad vormen: het Markiezenhof met zijn agrarische omgeving, de Grote Markt het handelscentrum en de haven met de Dubbelstraat waar de nijverheid zich concentreerde. Deze nijverheid bestond vooral uit zoutziederijen, meekrapstoven en pottenbakkerijen. De eerste twee kernen zijn omstreeks 1330 ommuurd. De Lievevrouwepoort was de westelijke toegang. Aan het eind van de 15de eeuw werd ook het havengebied in de omwalling opgenomen. In het midden van de 13de eeuw heeft Bergen op Zoom stadsrechten gekregen. Hierna groeide de plaats uit tot een volwaardige stad. Het werd het bestuurscentrum van het Land van Bergen op Zoom (West Brabant) dat al in 1287 een aparte heerlijkheid was geworden. De Heren verleenden talrijke voorrechten welke tot een voorspoedige ontwikkeling van de stad bijdroegen. Vooral door de jaarmarkten, Paasmarkt en de Koude Markt in november kreeg de stad internationale bekendheid. Kooplieden uit verschillende europese landen bezochten de stad. De bloei kwam tot uitdrukking door de groots opgezette uitbreidingen van de St. Gertrudiskerk (in de volksmond “De Peperbus”). In 1533 werd Stad en land tot Markiezaat verheven.

wapen van bergen op zoom

Door de expansie van Antwerpen was de bloei van de stad echter tot stilstand gekomen. Ook verloor het Markiezaat een belangrijk achterland door overstromingen van de Ooster- en Westerschelde, waarbij onder meer oostelijk Zuid-Beveland in de golven verdween. Het beetje welvaart wat nog over was werd weggevaagd gedurende de 80-jarige oorlog. Vooral tijdens de langdurige belegeringen van 1558 (Parma) en 1622 (Spinola). Na de vrede van 1648 vormde de functie van Bergen op Zoom als vesting de voornaamste factor in het stedelijk leven gedurende de volgende twee eeuwen. Bergen op Zoom dat faam genoot als een zeer sterke en onneembare vesting werd in 1747, na een langdurige belegering, toch door het franse leger ingenomen. Tijdens deze belegering werd het zuidoostelijk deel van de grote kerk in puin geschoten. Toen Bergen op Zoom in 1847 zijn vestingsfunctie verloor kon de stad zich eindelijk weer uitbreiden. Met uitzondering van het Ravelijn op de Zoom werden de vestingwallen geslecht en de grachten gedempt. Kenmerkend voor de uitbreiding was de aanleg van de singels die parallel liepen met de ronde vorm van de oude binnenstad. Het militaire element boete in belang in en de industriële functies kregen de overhand. De grootste uitbreiding kreeg de stad echter na 1945.Het uitgebreide natuurschoon in de omgeving en de gezellige sfeer in de binnenstad, waar het middeleeuwse karakter grotendeels intact bleef, maakt Bergen op Zoom voor toerisme en recreatie een belangrijk centrum. Het karakter van de verschillende straten wordt grotendeels bepaald door architectuur uit voorbije eeuwen. De Lievevrouwestraat en de Oude Haven tellen nog vele voorbeelden van de 17de en 18de eeuwse bebouwing. In de Hoogstraat vindt men nog ruim opgezette huizen, welke gebouwd zij na de totale verwoesting in 1747. In de Koevoetstraat werd de synagoge in 1975 gerestaureerd. In de Stationsstraat treft men nog gave en laat 19de eeuwse gevelwanden aan. Ook het stads-park (Anton van Duinkerkenpark) is zeer fraai aangelegd, gelegen naast het nog intact zijnde bastion Het Ravelijn. Fraaie voorbeelden van stadsvernieuwing vindt men in de Lindebaan, Zuidzijde Haven, Van Dedemstraat, Bolwerk en Lievevrouwestraat. Eind jaren tachtig werd de laatste hand gelegd aan grootschalige projecten zoals het Markiezenhof en St. Gertrudiskerk. In 1990 werd de voormalige Heilige Maagdkerk tot stadsschouwburg omgebouwd. Voor ons land een uniek voorbeeld hoe een rijksmonument een andere functie kan krijgen.

krab
Men probeert thans met eendrachtige samenwerking de binnenstad nieuw leven in te blazen. Dit streven heeft ertoe geleid dat Bergen op Zoom als regionaal koopcentrum in ere is hersteld. Onderzoek heeft aangetoond dat juist middeleeuwse binnensteden bij uitstek sfeervol zijn. Het stadsbestuur heeft hierop ingespeeld door het aanleggen van winkelpromenades en een nieuw parkeersysteem. Met de komst van de stadsschouwburg op de Grote Markt heeft het cultuur-historische westelijke deel van de binnenstad nog meer cachet gekregen.

Wonen, werken en welzijn zijn de drie pijlers welke hoog in het vaandel staan bij de uitbreiding van Bergen op Zoom. Met de ontsluiting van de industrieterreinen doen wij goede zaken. De snelweg tussen Antwerpen en Bergen op Zoom is op 1 maart 1993 geopend.

vlag van bergen op Zoom

Aan de westzijde van de stad gloren perspectieven in het voormalige Westerscheldebekken. Het is vanwege de Deltawerken grotendeels drooggevallen en heringericht. Met een internationaal erkend natuurgebied ( het Markiezaatsmeer in het zuiden), recreatiemeer de Binnenschelde (in het noorden) en de landtong (de Bergse Plaat) ertussen. Het motto is niet zonder reden: Bergse Plaat, thuis aan het water. Wonen aan het water behoort daar tot de mogelijk-heden. Op deze landtong mag de gemeente minstens 2900 woningen bouwen (inmiddels al voor een groot gedeelte gerealiseerd). Huur- en koopwoningen voor mensen met zowel een kleine als een grote beurs. Onlangs is er ook een nieuw subtropisch zwembad gerealiseerd, terwijl er naast een poedelplas voor kleine kinderen ook een surfplas aangelegd is. Via een boulevard is dit woon/recreatiegebied binnen tien minuten vanuit het hart van de stad lopend te bereiken. De Olof Palmebrug aan de entree van dit gebied koppelt de oude stad aan het binnenscheldegebied. Met de mooie binnenstad, de op recreatie ingestelde bossen en de vele evenementen vormt dit recreatiegebied een aanwinst voor toeristen, recreanten en de bewoners van Bergen op Zoom.